Upadłość konsumencka - co to jest i kiedy warto się zdecydować?

Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe, które zajmuje się problemem nadmiernego zadłużenia osoby fizycznej. Proces ten zarezerwowany jest wyłącznie dla konsumentów, nie dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Jeżeli inne metody poradzenia sobie z postępującym zadłużeniem nie poskutkowały, stwierdzenie upadłości konsumenckiej może być bardzo ważne dla dłużnika, gdyż leży także w jego interesie finansowym. Poniżej dowiesz się, co to jest upadłość konsumencka, jak wygląda procedura i kiedy warto zdecydować się na taki krok.

Czym jest upadłość konsumencka? Definicja i znaczenie 

Upadłość konsumencka rozumiana jest przede wszystkim jako postępowanie sądowe. Ma ono dwa główne cele: 

1. doprowadzenie do częściowego lub całkowitego oddłużenia dłużnika,
2. możliwie najpełniejsze zaspokojenie wierzycieli osoby zadłużonej.

W postępowaniu sądowym o upadłość konsumencką sąd będzie szczegółowo analizował rodzaj powstałego zadłużenia i jego wysokość. Zbadany zostanie stan majątkowy dłużnika, historia spłacania zobowiązania oraz jego obecne możliwości finansowe.

Kiedy i w jakim celu można wnioskować o upadłość konsumencką?  

Najczęściej o upadłość konsumencką wnioskuje dłużnik, który nie jest w stanie spłacić swojego zobowiązania. Upadłość konsumencka wbrew pozorom nie jest prawem o długoletniej tradycji. Definicja i zapis prawny pojawił się po raz pierwszy dopiero w 2009 roku. Ciekawostką jest to, że w 2014 roku o stwierdzenie upadłości konsumenckiej w Polsce starały się jedynie 32 osoby. W 2019 roku było to prawie 8000 osób, a w 2020 liczba ta wzrosła niemal dwukrotnie [1].

Zauważalna jest więc wyraźna tendencja - z roku na rok zostaje ogłoszonych coraz więcej upadłości konsumenckich. Taki stan rzeczy może wynikać z kilku czynników. Po pierwsze, rośnie świadomość społeczna istnienia takiego rozwiązania, które - jak powiedzieliśmy - jest przecież wciąż stosunkowo nowe. Po drugie - niemal z roku na rok zmieniają się przepisy szczegółowe, które częściowo mogą wpływać na to, że coraz więcej dłużników jest w stanie prawnie skorzystać z takiego rozwiązania.

Najważniejsze zmiany w prawie 2020 r. - uproszczona upadłość konsumencka

24 marca 2020 roku weszły w życie nowe przepisy zawarte w ustawie Prawo upadłościowe. Wprowadzają one wiele zmian w zakresie upadłości konsumenckiej. Największa zmiana obejmuje powstanie tzw. uproszczonego konsumenckiego postępowania upadłościowego. Obecnie więc istnieją aż trzy formy przeprowadzenia postępowania:  

1. Upadłość konsumencka na zasadach ogólnych 
2. Układ na zgromadzeniu wierzycieli
3. Uproszczona upadłość konsumencka

W tym ostatnim, nowym wariancie nie jest powoływany sędzia-komisarz. Forma ta ma być znacznie szybsza i może mieć zastosowanie tylko do dłużników, którzy nie mają wielu wierzycieli. 

Rozszerzenie podstaw prawnych przeprowadzania postępowania upadłościowego 

Kolejną niezwykle istotną zmianą w prawie dotyczącym upadłości konsumenckiej, którą wprowadza nowelizacja z 2020 roku, jest rozszerzenie katalogu podstaw umożliwiających wnioskowanie o postępowanie. Dotychczas na taki krok mogły zdecydować się osoby, które były zadłużone i niewypłacalne - nie były w stanie uregulować zadłużenia przez okres minimum 3 ostatnich miesięcy. Ze względu na to, że postępowanie ma na celu także opracowanie korzystnego rezultatu dla dłużnika, np. poprzez zmniejszenie długu i oddłużenie go, istniały pewne zastrzeżenia. Dostępność tego rozwiązania była bardziej ograniczona w porównaniu ze stanem obecnym.

Zatem kto może wnioskować o upadłość konsumencką po 2020 roku? Przede wszystkim nowelizacja wykluczyła procedurę sądowego oddalania wniosków o upadłość osób prywatnych, które doprowadziły do takiego stanu majątkowego w sposób umyślny. Wcześniej dłużnik, który poprzez rażące błędy gospodarowania swoim majątkiem doprowadził do zadłużenia przerastającego jego możliwości, nie mógł skorzystać z wnioskowania o upadłość. Teraz istnieje taka możliwość. W praktyce oznacza to, że również osoby zadłużone poprzez niefrasobliwe i nieodpowiedzialne korzystanie z kredytów i innych produktów finansowych są w stanie dochodzić oddłużenia poprzez omawianą procedurę. Jak można się domyślać, te i powyższe zmiany w prawie z pewnością sprawią, że liczba składanych wniosków o upadłość konsumencką w następnych latach będzie jeszcze wyższa.

Lipiec 2021

______________

[1] https://www.skgupadlosci.pl/statystyki-w-upadlosciach/ [dostęp: 23.07.2021]