Poręczenie - cywilne, majątkowe. Kiedy się je stosuje?

Poręczenie cywilne to jedna z podstawowych metod zabezpieczenia wierzytelności. Odpowiedzialność za zobowiązanie spoczywa wtedy nie tylko na dłużniku, ale także na poręczycielu. Co trzeba wiedzieć o poręczeniu cywilnym i majątkowym? W jakich sytuacjach się je stosuje i czy jest się czego obawiać? Sprawdzamy!

Poręczenie cywilne - co to jest? 

Wierzyciele często wymagają dodatkowych rozwiązań, które zabezpieczyłyby ich wierzytelności na wypadek problemów z uregulowaniem zobowiązania. Jednym z tego typu sposobów jest poręczenie cywilne, uregulowane w Kodeksie cywilnym (art. 187, Dz.U.2020.1740) i zawierane na podstawie umowy cywilnoprawnej. Taka umowa musi być sporządzona na piśmie, nie wymaga poświadczenia notarialnego, chociaż w przypadku zabezpieczenia mienia o wyższej wartości strony chętnie po nie sięgają. 

Poręczenie cywilne zawierane jest przez dwie strony: poręczyciela i wierzyciela. Ten pierwszy zobowiązuje się względem drugiego do uregulowania przedmiotu umowy - zobowiązania. Poręczyciel zapewnia więc właścicielowi długu, tj. wierzycielowi, większe bezpieczeństwo. Jeśli dłużnik będzie miał problem ze spłatą, odpowiedzialność za regulację na podstawie umowy, zacznie spoczywać automatycznie na poręczycielu.

Obowiązki poręczyciela - kto może nim zostać? 

Poręczyciel - potocznie nazywany także żyrantem - to osoba, która musi dysponować odpowiednimi warunkami, pozwalającymi na spłatę zobowiązania w wypadku, gdy dłużnik nie będzie w stanie tego zrobić. Wymagania te są więc zależne od rodzaju przedmiotu umowy poręczenia cywilnego, ale z formalnego punktu widzenia nie ma żadnych ograniczeń co do tego, kto może zostać poręczycielem. Sam sposób współpracy jest do ustalenia pomiędzy stronami, a Kodeks cywilny nie narzuca, ani nie ogranicza sposobów realizacji obowiązku przez żyranta. Z oczywistych powodów wierzyciele nie będą jednak zainteresowani poręczeniem cywilnym od osoby, która nie byłaby w stanie spłacić zobowiązania dłużnika. W praktyce, jak wynika ze statystyk, żyrantami najczęściej zostają osoby w wieku 35 - 54 lat. Dwukrotnie częściej poręczycielami są mężczyźni niż kobiety.

Poręczenie według prawa cywilnego a poręczenie majątkowe 

Powyżej przedstawiony rodzaj poręczenia to poręczenie według prawa cywilnego, czyli - w krótszej i nieco powszechniejszej wersji - po prostu poręczenie cywilne. Zupełnie innego typu zabiegiem jest poręczenie majątkowe. Błędem jest utożsamieniem ze sobą tych dwóch różnych pojęć.

Poręczenie majątkowe to środek zapobiegawczy, stosowany w postępowaniu karnym. Może być zastosowane zarówno wobec osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa, jak i już o nie oskarżonej. Tego typu zabieg nakładany jest albo przez prokuratora na etapie postępowania przygotowawczego, albo przez sąd w postępowaniu jurysdykcyjnym. Podstawowym celem poręczenia majątkowego jest zabezpieczenie przed ucieczką lub ukrywaniem się osoby podejrzanej lub oskarżonej. Jeśliby do tego doszło, wówczas zabezpieczenie majątkowe trafia do Skarbu Państwa.

Poręczenie majątkowe w kontekście pożyczek i nie tylko  

Osoby zainteresowane dodatkowym wsparciem finansowym w wielu sytuacjach mogą być poproszone o zapewnienie poręczenia. Poręczenie pożyczki to standardowa forma dodatkowego zabezpieczenia wierzyciela - banku lub innej instytucji finansowej. Nie trzeba się jej obawiać. Pożyczkodawca może wymagać takiego środka w sytuacji, gdy nasza zdolność kredytowa nie jest najlepsza lub gdy kwota pożyczki jest bardzo wysoka. Kluczowe jest ustalenie korzystnych warunków dla każdej ze stron. Przed podpisaniem umowy poręczenia pożyczki, jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, warto skonsultować się z prawnikiem.

Sierpień 2020